Sách giáo khoa (SGK) là sách được biên soạn một cách có hệ thống, chứa đựng kiến thức toàn diện về một chủ đề và thường dùng để dạy học. SGK có độ tin cậy rất cao, nhưng đọc thường tẻ nhạt.
Tiểu thuyết thì lại thường có nhiều chi tiết không có thật. Ở một khía cạnh nào đó viết tiểu thuyết dễ hơn SGK vì “sự thật rất đắt đỏ” (Yuval Noah Harari). Tiểu thuyết gia không cần chứng minh hay chịu trách nhiệm về thông tin mình cung cấp. Nhưng cũng vì thế, tiểu thuyết cho phép tự do kể những câu chuyện nhiều cảm xúc.
Người viết thường sẽ phải lựa chọn. Viết vừa cảm xúc vừa thật là rất khó.
Cũng không nhất thiết người viết không được hư cấu, nhưng điều quan trọng là động cơ nằm sau sự hư cấu đó. Nếu hư cấu để truyền tải một thông tin cao đẹp thì có thể đó là một lựa chọn đúng.
Những kẻ thao túng không quan tâm liệu câu chuyện có thật hay không. Chúng sẵn sàng bịa ra những câu chuyện để lợi dụng thiện chí của người nghe và khiến họ tin vào những gì được kể, vì động cơ trục lợi cá nhân.
AI ngày càng có khả năng tạo ra những câu chuyện phức tạp và nghe có vẻ đáng tin cậy. Chúng có thể trở thành công cụ lý tưởng cho những kẻ thích thao túng người khác.
Sự thao túng thường không bền vững, bởi vì sớm hay muộn, người ta cũng phát hiện ra rằng chúng được tạo ra bởi sự dối trá.
Thao túng thành thói quen thì dễ phóng đại nhiều lệch lạc trong tâm hồn như thích kiểm soát, nỗi bất an hay lòng tự trọng thấp.
Không ai muốn ở gần một người thích thao túng!
Photo by Pawel Czerwinski on Unsplash