Chúng ta có một căn bệnh trầm kha, đó là căn bệnh tưởng mình giỏi. Nghe được một ý tưởng nào đó hay hay mới lạ, chúng ta tự thấy hình như mình thông thái ra một chút, cao hơn mọi người một chút. Đọc được một ít sách trong một lĩnh vực cụ thể, chúng ta cảm thấy mình như trở thành chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm.
Và chúng ta bắt đầu cho mình cái quyền được đứng trên mọi người. Giọng chúng ta bắt đầu trịnh thượng, kẻ cả, và chúng ta thích dạy đời thiên hạ. Đặc biệt là khi tuổi tác bắt đầu trở thành đồng minh, chúng ta lại càng khệnh khạng.
Mấy năm rồi có nhiều xì-căng-đan với đạo Phật. Gần nhất là một vị cư sĩ chưa xuất gia, nhưng theo hạnh đầu đà, khất thực, đi chu du nhiều nơi. Một làn sóng khen chê, phẫn nộ, ủng hộ, dị đoan, bảo vệ, youtubers, tiktokers nhặng xị ngậu hết cả lên như một nồi lẩu thập cẩm.
Vì biết tôi là Phật tử, nhiều người cũng hỏi ý kiến, mà tôi mặc kệ. Thứ nhất, đấy là chuyện ruồi bu. Thứ hai, tôi biết “đếch” gì mà nói.
Làm sao để hiểu một con người? Đến người thân, thậm chí ngay bản thân mình còn chẳng hiểu được, nữa là một người xa lạ chưa gặp bao giờ.
Một người nghĩ gì rất khác với hành vi ứng xử bên ngoài của người ấy, đừng nói tới việc chỉ biết về họ qua thông tin ở trên mạng.
Tôi sẽ nói về chủ đề đánh giá thông tin thật-giả ở một bài khác. Tạm thời ở đây chỉ nhấn mạnh rằng nếu không trực tiếp gặp, quan hệ, giao lưu với một ai đó đủ lâu, thì mình chẳng biết gì về họ cả. Đơn giản thế thôi.
Nhưng cuộc đời thì không bao giờ đơn giản .
Các cư sĩ online bắt đầu xuất hiện như nấm sau mưa. Trước giờ chẳng thấy họ hành xử ra dáng cư sĩ, nhưng khi có sự, có biến, cái Phật Pháp nhiệm màu bên trong họ mới chói sáng và họ bắt đầu phân tích, bình luận, lý sự, mỉa mai, trích dẫn, rất chi là thâm thuý và ảo diệu.
Tôi theo đạo Phật ngót nghét 20 năm mà tôi nói thật tôi còn kém lắm. Tôi chỉ đọc và bốc phét là giỏi, toàn lý thuyết suông.
Đạo Phật hay và khó lắm vì nó là đạo của thực hành. Người tu học tử tế, sói trán học tiếng Pali, ngồi thiền đau lưng mỏi gối. Mỗi ngày họ hành vài thời công phu, giữ giới như tính mạng, hành vi lời nói cẩn trọng, niệm lực chặt chẽ, tinh chuyên, mà còn chưa thấm vào đâu.
Lấy ví dụ như một câu xuất hiện nhan nhản trong kinh “ly dục ly bất thiện pháp, chứng trú thiền thứ nhất” tập mãi không xong, mà không xong thì làm sao hiểu được thiền thứ nhất là gì. Chỉ là “biết tới” thôi.
Nhìn anh đầu bếp thì mình “biết tới” cách anh ta nấu ăn, chứ đâu phải là rành rẽ việc nấu ăn. Hai việc rất khác nhau, và rất nguy hiểm nếu lẫn lộn chúng.
Thôi chốt lại như thế này cho dễ hiểu, cư sĩ nào hay dùng facebook thì thường không tu tập mấy. Mà không tu tập mấy, theo tôi, không nên nói nhiều.
Đầu tiên là nói hay sai vì pháp học, pháp hành còn yếu. Tiếp theo, người mà không có “nội lực”, nói ra giang-cư-mận phản hồi lại là sửng cồ lên ngay. Lại làm xấu mặt đạo Phật vốn dạo này đã xấu lắm rồi.
Nói thì nói nhiều thế, chứ thú thực tôi cũng bị mắc căn bệnh tưởng mình giỏi này. Chẳng khá hơn bạn đâu, he he.
Photo by Austin Santaniello on Unsplash
https://lifechange.vn/tuong-minh-gioi/