Hôm nọ tôi nhìn thấy bức ảnh này ở trên mạng. Tôi phì cười vì tôi đã có những trải nghiệm giống hệt như vậy.
Tôi từng làm việc với 2 vị khách, tạm gọi là ông A và anh B.
Ông A có tiềm lực tài chính mạnh, làm dự án cũng lớn và khó. Khi đưa ra đề bài, vì nó chưa rõ ràng nên chúng tôi cần nhiều thời gian để phân tích báo giá. Sau khi ra được một khoảng (range) dự đoán, khách giục chúng tôi chốt báo giá cuối cùng.
Thấy chúng tôi hơi chần chừ vì dự án khá phức tạp, ông A mạnh dạn đề nghị làm tới đâu tính tiền tới đó. Trước mắt họ deposit công sức 1 tháng làm việc. Tôi hoan hỉ chấp nhận, lâu lâu mới có khách hiểu chuyện như vậy.
Anh B có tiềm lực tài chính trung bình, làm dự án nhỏ. Chuyện đấy không có gì xấu. Chúng tôi thực ra thích làm (nhiều) dự án nhỏ mà đóng nhanh hơn là một dự án lớn mà thanh toán lâu.
Nhưng tính anh B thì chi li tiểu tiết, từ thanh toán cho tới các tiêu chí của dự án, dù anh không phải là chuyên gia. Anh đặt ra nhiều yêu cầu mâu thuẫn với nhau, ví dụ như vừa muốn website chạy nhanh lại vừa muốn có nhiều chuyển động (animation) và video. Làm việc với anh vất vả. Các bạn làm trực tiếp đều ngán anh.
Về tài chính, anh mặc cả cũng rất “sát ván”. Và khi thấy tôi chưa hồi âm kịp, anh gửi một tâm thư na ná như bức hình ở trên vậy. Chuyện tưởng như đùa mà lại có thật. Anh giải thích một trang A4 start-up này có ý nghĩa với anh như thế nào, và anh đang eo hẹp tài chính ra sao.
Tôi cũng đồng ý giảm giá cho anh. Tôi cũng thuộc tuýp dễ tính. Khách xin là tôi bớt. Không ít thì nhiều. Khách nghèo, đôi lúc tôi tặng không. Vì nhiều khách hàng cũng cho tôi nhiều, giờ được cho đi cũng sướng.
Cả 2 dự án đều thành công tốt đẹp.
Tôi quên bẵng về anh B, cho tới khi nhìn lại bức ảnh này. Có một dòng suy nghĩ bất chợt nảy sinh ra trong tôi.
Có thể không phải vì điều kiện mà họ có thái độ khác nhau với đồng tiền. Mà có khi nào chính thái độ với đồng tiền ảnh tạo ra tình hình tài chính của họ?
Phải chăng khi ta luôn coi tiền là quan trọng nhất, ta bỏ qua các giá trị thực sự khác như chất lượng, sự hào sảng thoải mái trong hợp tác, sự tận tâm của đối tác khi được trân trọng tin tưởng…
Điều này dẫn tới một nghịch lý là cố siết hầu bao (không đúng chỗ) lại khiến ta nghèo hơn vì nó bó hẹp tầm nhìn và cảm tình của mọi người với mình?
Hay đơn giản như các cụ mình thường nói, xởi lởi thì trời cho.